State en Steenfabriek Oorbyt, Tichelwurk 11 en 15
State en Steenfabriek Oorbyt, Tichelwurk 11 en 15
State Oorbyt
Op de plek van de boerderij van de familie De Boer, Tichelwurk 15, stond ooit de state Oorbyt of Oorbiet. Het is onbekend wanneer deze state precies gebouwd is. In ieder geval voor 1640, want dan komen we de eerste officiële vermelding van dit huis tegen. Om dat huis te kunnen laten bouwen, moeten de eerste bewoners daar hard voor hebben gewerkt, want ‘Oorbyt’ betekent arbeid, al komt de in de 18ᵉ eeuw in het huis aangebrachte gevelsteen met een heel andere verklaring. Daarop een bootje met daarin twee vechtende jongemannen, aan de kleren te zien duidelijk uit de hogere stand. Daaronder de spreuk : ‘>Door de nijt wordt twist geboren. Door gebyt dit oir verloren’. Twee zonen van de bewoner van de state, aldus het verhaal, zouden verliefd zijn geworden op hetzelfde meisje en in een ruzie zou de een de ander een oor hebben afgebeten. Deze gevelsteen is bewaard gebleven en ingemetseld in de noordmuur van het huis op Tichelwurk 11.Steenfabriek Oorbyt
In 1735 laten de toenmalige bewoners van Oorbyt op het terrein van de state een steenfabriek bouwen. Ook de steenfabriek heette Oorbyt. Opnieuw heel toepasselijk, want er is op deze plek tussen 1736 en 1919 heel wat afgezwoegd. Opdrachtgevers voor de bouw waren Johannes Casparus Schik, secretaris van Menaldumadeel, en zijn vrouw Luytske Rodenhuis die in 1715 op De Oorbyt komen te wonen. Hun dochter Lucia Aurelia legt in 1736 de eerste steen. In 1919 wordt de fabriek afgebroken. Alleen het huis van de opzichter is bewaard gebleven.
